Kerið Og Nágrenni

Mörg ör ber Ísland eftir eldsumbrot. En þótt undarlegt megi virðast eru þau flest til prýðis. Jafnvel úfin og grettin hraun búa yfir óskiljanlegum töfrum. Eldurinn hefur skapað marga staði, sem eru ógleymanlegir öllum er fá þá augum litið. Kerið í Grímsnesi er slíkur staður með stórkostlegum litbrigðum.

Í grónum hólum rétt hjá þjóðveginum opnast skyndilega gígur einn mikill og umkringja hann að mestu háar og brattar skriður úr marglitu grjóti, en á einum stað liggja að honum grænar valllendisbrekkur. Á botni Kersins er bládjúp tjörn. Kerið er meðal helstu viðkomustaða ferðamanna á Suðurlandi og er þar í flokki með Gullfossi, Geysi, Þingvöllum og Skálholti. Lengi hefur þótt við hæfi að sýna tignum gestum náttúruundrið.

Meðal þjóðhöfðingja sem þangað hafa komið má nefna Lennart Meri, forseta Eistlands, sem átti viðkomu í Kerinu í heimsókn sinni hingað til lands árið 1999 og Friðrik, krónprins Dana, sem þangað kom árið 1938 ásamt Ingiríði konu sinni.

Kerið er um 6500 ára gamall gígur nyrst í gígaröð sem nefnist Tjarnarhólar. Það er sporöskjulaga, um 270 metra langt og 170 metra breitt. Dýpt gígsins er 55 metrar en í botni hans er tjörn sem er breytileg að dýpt 7–14 metrar. Kerið er á jarðeldasvæði, sem er að hluta á hinu mikla gosbelti, sem oftast er kennt við Reykjanesskaga og Langjökul. Þetta jarðeldasvæði lætur lítið yfir sér, enda eru gosstöðvar flestar lágar og hraun og gígir víða hulin miklum gróðri. Þó eru þrjár eldstöðvar í Grímsnesi vel kunnar og sýnilegar, en þær eru Kerið, Seyðishólar og Kerhóll.

Grímsneshraun þekja um 54 ferkílómetra og hafa runnið frá tólf eldsstöðvum. Seyðishóla-Kerhólshraunið er lang stærst eða um 23,5 ferkílómetrar. Tjarnhólahraun er um 11,9 ferkílómetrar, Kálfshólshraun 8,0 og Álftarhólahraun 6,2. Hin hraunin eru hvert um sig minni en 3,5 ferkílómetrar. Heildarmagn hrauna sem upp hafa komið í Grímsnesi má áætla að sé nálægt 1,2 ferkílómtrar sem er svipað og það magn sem myndaðist í Surtseyjareldum 1963–1967.